معرفی کتاب: ایمنی و مدیریت ریسک در سازمانهای آتش نشانی

 

نگاهی به حوادثی که طی چند سال گذشته رخ داده و دامنه اطلاعات و تصاویری که از این حوادث در شبکه های اجتماعی منتشر شده، نشان می دهد که نیاز جامعه امروز ایران به خدمات سازمانهای فعال در حوزه امداد، ایمنی و آتش نشانی بسیار بیشتر از گذشته شده است. این مساله به دلیل پیشرفت تکنولوژی های مورد استفاده مردم و تغییراتی است که در فرآیندها، انرژی مصرفی، شیوه های کاری، روش زندگی و ماهیت فعالیت های انسان در جوامع قرن بیست و یکم رخ داده است. از اینرو سازمانهایی که وظیفه  آنها حفاظت از ایمنی جان و مال انسان ها است، بایستی خود را با شرایط نوظهور جدید تطبیق داده و بکوشند در کنار اتخاذ رویکرد های پیشگیرانه در راستای ایمن-سازی جوامع، به روشی دانش محور، خود را در فاز مقابله ای نیز برای مواجهه موثر با حوادث و بحران ها آماده کنند. یکی از مسائلی که شاید در این سازمان ها به ویژه در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است، توجه به مقوله مدیریت ریسک و ایمنی در این سازمان ها است. همه روزه اخباری از حوادثی منتشر می شود که سازمانهای امدادی را درگیر عملیات می کنند. نگاهی با رویکرد ایمنی به فعالیت های سازمانهای امدادی در ایران مشخص می کند که این سازمان ها آنگونه که باید، خود را برای مدیریت ریسک هایی که ممکن است با آن مواجه شوند آماده و مهیا نکرده اند. از سویی وجود مطالبه عمومی از سازمان های امدادی بمنظور انجام دقیق و صحیح وظایفشان و از سویی دیگر، هزینه هایی که انواع ریسک های موجود بر این سازمان ها و به تبع آن کل جامعه وارد می کنند، توجه به بحث مدیریت ریسک  را بیش از گذشته پر اهمیت نموده است. شاید بتوان گفت نیروی انسانی متخصص، جزء ارزشمندترین دارایی  هایی حساب می شوند که در سازمانهای امدادی وجود دارند. تمام تجربه، مهارت و صلاحیت کاری این سازمانها در گرو همین منابع انسانی است که در فرآیندهای کاری سازمان ایفای نقش می کنند. بخش عمده ای از بودجه های عمومی که به سازمان های امدادی اختصاص می یابد برای جذب، تربیت و آموزش این افراد متخصص هزینه می شود از اینرو برنامه ریزی برای اجرای طرح های حفاظت از ایمنی و سلامت این کارکنان نه تنها به لحاظ اخلاقی وظیفه سازمان های امدادی است، بلکه تضمین کننده ادامه حیات و فعالیتهای این سازمان هاست. سالهایی که تاکنون در دهه منتهی به سال 1400 شمسی سپری کرده ایم، تجربیات تلخی را در فعالیت های عملیاتی سازمانهای  امدادی و بخصوص سازمانهای آتش نشانی بر جای گذاشته اند. حوادثی مانند آتش سوزی در ساختمان پلاسکو تهران و شهادت 16 آتش نشان که در حین انجام وظیفه در زیر آوار ناشی از حریق گرفتار شدند، ضربه سختی بر پیکره سازمانی بود که خود را مهیای از دست دادن این تعداد از نیروهای متخصص خود نمی دید. هر چند وقوع این نوع حوادث را بر اساس ماهیت شغل آتش نشانی و مخاطرات موجود در شرایط عملیاتی این شغل نمی توان از نظر دور داشت، ولیکن می توان با توجه بیشتر به بحث ایمنی در عملیات و مدیریت ریسک در سازمان های امدادی و آتش نشانی شرایطی را فراهم نمود که تا حد ممکن کارکنان چه در شرایط ناشی از واکنش های اضطراری و چه در شرایط عادی، در محیطی نسبتاً ایمن فعالیت کنند. کتاب ایمنی و مدیریت ریسک در سازمانهای آتش نشانی با توجه به نیاز نهادهای امدادی و به خصوص سازمانهای ایمنی و آتش نشانی کشور بمنظور تامین دانش مورد نیاز برای تامین ایمنی عملیاتی و مدیریت ریسک در این سازمان ها تهیه شده است. این کتاب با بهره گیری توامان از دانش آکادمیک ریسک و رابطه آن با ایمنی کارکنان، تجربه تخصصی در زمینه عملیات های امدادی حریق و نجات و همچنین با نگاهی به استانداردهای بین المللی مرتبط با موضوع، تلاش دارد راه را برای کاهش ریسک در شرایطی که منجر به ایجاد صدمه و آسیب به کارکنان، تجهیزات عملیاتی، اعتبار و شهرت سازمان  آتش نشانی می شود هموار کند. این کتاب در فصل نخست بیشتر به بحث اهمیت و لزوم پیگیری مسائل مربوط به مدیریت ریسک در سازمان های آتش نشانی می پردازد و با ارائه آمارهایی از داخل و خارج کشور تلاش می کند مدیران سازمان های امدادی را متوجه اهمیت موضوعات مربوط به مدیریت ریسک نماید. این کتاب در فصل دوم کلیاتی در خصوص مدیریت ریسک، اجزاء برنامه مدیریت ریسک و شیوه های کاری مدیریت ریسک را ارائه می کند. در فصل سوم راهکار های برنامه مدیریت ریسک در سازمانهای امدادی و آتش نشانی بر اساس استاندارد NFPA 1250 تشریح می شود. فصل چهارم در برگیرنده راهنمایی هایی برای مدیریت ریسک در حادثه برای فرماندهان آتش نشانی است. در فصل پنج نیز اطلاعات جامع و کاملی از نقش، جایگاه، صلاحیت و وظایف مدیران ایمنی در سازمان های آتش نشانی ارائه می شود. در فصل ششم نیز خواننده می تواند به اطلاعات مورد نیاز خود در مورد کاربرد رویه های عملیاتی استاندارد (SOPs) در مدیریت ریسک و جزئیات آن دست پیدا کند. این کتاب که شاید برای نخستین بار در کشور به موضوع مدیریت ریسک و ایمنی عملیاتی برای نیروهای امدادی و آتش نشانی می پردازد، می تواند برای همه آتش نشانان، بخصوص فرماندهان عملیاتی و مدیران ایمنی در سازمانهای آتش نشانی، امدادگران و داوطلبان فعال در حوزه امداد و نجات، مدیران تیم های واکنش در شرایط اضطراری، کلیه کنشگران اقدامات مقابله ای در شرایط اضطراری و سایر علاقمندان بسیار مفید باشد. این کتاب توسط آقایان مهندس سیدهادی حجازی و دکتر رضا غلام نیا در انتشارات آثار سبحان تالیف شده و به چاپ رسیده است. 

 

آتش سوزی مدرسه ای در سیستان و بلوچستان و چند پرسش

متاسفانه خبر رسیده که سحرگاه دیروز،بروز آتش سوزی در دبیرستان شبانه روزی وابسته به دانشگاه چابهار، موجب مرگ دو دانش آموز و سوختگی شدید سه دانش اموز دیگر شده است. ظاهرا این آتش سوزی در اثر اتصالی کابلهای برق کولر گازی این مدرسه رخ داده است. گویا مشکلاتی در انتقال دانش آموزان آسیب دیده نیز وجود داشته که باعث دیرکرد در رسیدن مصدومان حادثه به بیمارستان شده بود. باید گفت واقعا دردناک است که آینده سازان این مرز و بوم به دلیل غفلت مسئولان مدرسه به وضعی چنین ناراحت کننده دچار شده اند. آیا یک بازدید ایمنی از تجهیزات مدرسه نمیتوانست از بروز این آتش سوزی جلوگیری کند؟ آیا مسئولیت مدیر یک مرکز آموزشی تنها در ارائه خدمات آموزشی است. چه کسی میتواند پاسخگوی پدران و مادران این دانش آموزان باشد؟ آیا زمان آن نرسیده که مدارس ما ایمن شوند؟ باید توجه داشته باشیم که در بحث بررسی علل حریقها ، عامل انسانی یکی از مهمترین دلایل ایجاد حادثه محسوب میشود. سهل انگاریهایی که باعث بروز صدمات جبران ناپذیری میشوند. این سهل انگاریها را میتوان در دو گروه ارزیابی کرد. یکی سهل انگاری در استفاده از ابزار و وسایل زندگی روزمره است و دیگری سهل انگاری در ارزیابی سلامت محیط و ایمنی ابزار است که در مدرسه یاد شده همین مساله باعث رخ دادن آتش سوزی شده است. اما این تازه قسمتی از مساله است. باید در نظر داشت که همیشه خطر وقوع حادثه و بدآمد در همه جا وجود دارد. مهم اینست که بدانیم هنگام رخ دادن حادثه ( آتش سوزی ، زلزله ، و ... ) چگونه باید واکنش نشان دهیم. چه اتفاقی افتاده که بعد رخ دادن آتش سوزی در مدرسه ، تخلیه اضطراری انجام نشده و دانش آموزان نتوانسته اند از خوابگاه خود  بگریزند؟ آیا درب خوابگاه قفل بوده؟ آیا پنجره های خوابگاه دبیرستان دارای حفاظ آهنی بوده اند که دانش آموزان نتوانسته اند از آنجا  تخلیه شوند. همچنین پرسش های دیگری نیز مطرح است. آیا سیستم اعلام آتش سوزی در خوابگاه وجود داشته یا خیر؟ آیا راه تخلیه اضطراری علامت گذاری شده بود یا نه؟ آیا خوابگاه ، نگهبان یا سرایدار نداشته است؟ آیا  کپسول خاموش کننده آتش در آنجا وجود داشته است یا نه ؟ آیا آموزش های لازم به دانش آموزان ارائه شده بود یا خیر؟ آیا پیش بینی های اورژانسی برای درمان آسیب دیدگان انجام شده یا خیر؟
پرسشها در زمینه بسیار است . ولی آنچه که دارای اهمیت بسزایی است درس گرفتن از این بدآمد است. باید توجه داشت داشت که خوابگاه ها و همچنین کلاسهای درس در دبستانها و دبیرستانها نیازمند وجود یک دستورکار برای پیشگیری از آتش سوزی هستند ، به گونه ای که چگونگی انجام آن مورد بازرسی های دقیق و موشکافانه قرار گیرد. به عنوان یک آتش نشان می دانم که به راحتی میتوان از بروز این گونه حوادث پیشگیری کرد، اگر بپذیریم که پیشگیری بهتر از درمان است. امیدوارم که مدیران مسئول در دیگر آموزشگاه ها از این حادثه تلخ درس گرفته باشند و هر چه زودتر با یک کارشناس ایمنی و آتش نشانی مشورت کنند.

ماده خاموش کننده ای به نام آب

آب یکی از مهمترین مواد موجود در روی کره خاکی ماست. بدون این ماده هرگز شاهد زندگی بر روی زمین نبودیم و میتوان گفت زندگی روزانه ما به طور قابل توجهی وابسته به آب است. آب برای آدمی دارای کاریردهای بسیاری است که میتوان از کاربرد تغذیه تا بهداشت و صنعت و پزشکی و... آن را مورد واکاوی قرار داد. در آتش نشانی نیز این ماده نقشی انکار ناپذیر و مهم را داراست ، چراکه این ماده چه به صورت تکی ( منفرد ) و یا به طور ترکیبی با سایر مواد ( فوم ) مهمترین ماده مصرفی نیروهای عملیاتی آتش نشانی به عنوان خاموش کننده است. آب را میتوان در مخزن های خودروهای آتش نشانی و یا درون سیلندر خاموش کننده جاسازی نمود و هنگام نیاز آن را مورد استفاده قرار داد. البته ناگفته نماند که آب به عنوان ماده اطفائی دارای محاسن و معایبی نیز هست که آن را مورد بررسی قرار میدهیم :

محاسن آب به عنوان ماده خاموش کننده آتش :

1-در دسترس و فراوان است.

2-استفاده از این ماده بر خلاف برخی مواد دیگر آلودگی زیست محیطی ندارد.

3-ارزان است و در همه جا نیز یافت میگردد.

4-به راحتی آتش جامدهای قابل اشتعال را خاموش میکند.

همانطور که پیشتر گفته شد استفاده از آب به عنوان خاموش کننده آتش دارای معایبی نیز هست که  آن ها را بررسی میکنیم :

1-آب سنگین است و حمل و نقل آن نیاز به صرف هزینه های گزاف و تجهیزات ویژه دارد.

2-آب رسانای برق است و از آن نمیتوان برای حریق گروه الکتریسته استفاده نمود.

3-با برخی مواد مانند کاربید واکنش حرارت زا و انفجاری از خود نشان میدهد.

4-به علت سنگینی در مایعات قابل اشتعال فرو میرود.

5-آب میتواند باعث ایجاد خسارت در ساختمانها و تجهیزات گردد.

6-در بعضی مواد قابل اشتعال مانند الکل حل میشود.

اما برای ارزیابی نحوه رفتار آب در جاموش کردن آتش باید گفت که آب به دلیل قدرت بالای جذب حرارت ، گرمای جسم در حال سوختن را میگیرد و حرارت جسم در حال سوختن را به زیر نقطه اشتعال می آورد. این مساله باعث بخار شدن آب میشود .حجم بخار آب پس از تبخیر 1700 برابر میشود و ضمن جلوگیری از انتقال تشعشعی حرارات موجب کاهش غلظت اکسیژن میگردد. آب همچنین از برخاستن بخارهای قابل اشتعال از ماده سوختنی جلوگیری میکند.

آتش و محیط زیست ما

تابستان که می آید یکی از گسترده ترین انواع آتش سوزی هایی که در کشور ما رخ میدهد حریق فضای سبز است. شاید تصور بسیاری از آتش و آتش نشانی ، حریق در محیطهای مسکونی ، تجاری ، صنعتی و ... باشد اما نباید فراموش کنیم که هر جا که آتشی باشد ، آتش نشان نیز در محل حاضر میشود. حریق در محیط های پوشیده از درختان ، بوته زارها ، علفزارها ، باغها و جنگلها نیز از این قاعده مستثنی نیست. اصولا حفظ محیط زیست ، در کنار حفظ جان و مال افراد جزء وظایف ذاتی آتش نشانان محسوب میگردد. حال از آنجا که در فصل تابستان به دلیل کمبود آب ، علفزارها و بوته زارها می خشکند ، سطح زمین آکنده از مواد بسیار سریع الاشتعالی میشود که با کوچکترین عامل آتش زا دچار آتش سوزی شده و در این شرایط وجود نسیمی ملایم باعث راه افتادن آتش و سرایت آن به سایر نقاط میگردد. ممکن است این سوال در ذهن برخی افراد به وجود آید که مگر سوختن علف های خشک چه مشکلی ایجاد میکند ؟ در پاسخ باید گفت که حریقی که در زمینهای پوشیده از علفها و بوته های خشک ایجاد میشود ، موجب  لخت شدن زمین و از بین رفتن زیستگاه طبیعی جانداران کوچک شده و  همچنین میتواند با سرایت آتش به سایر نقاط مانند درختان ، و همچنین مصنوعات ساخت بشر باعث ایجاد خسارتهایی نیز گردد.  بنابراین اینگونه آتش سوزی ها باید هر چه سریعتر خاموش گردند تا باعث وقوع حوادث بعدی نگردند. اما کاری که در این مورد از اهمیت بسزایی برخوردار است و باید مورد توجه قرار گیرد پیشگیری از وقوع آتش سوزی فضاهای سبز است. چراکه که اینگونه حریقها میتوانند باعث حریقهای گسترده تری مثل حریق جنگلها و باغها گردند که آسیبهای ناشی از آن بر هیچکس پوشیده نیست. اما برای پیشگیری چه باید کرد؟ یک شهروند مسئول میتواند با خودداری از ریختن زباله در طبیعت و محیط اطراف از وقوع حریق جلوگیری کند چراکه در بسیاری موارد پیش آمده که تمرکز نور خورشید ناشی از خاصیت ذره بینی که از زباله هایی مانند قوطی های شیشه ای و پلاستیکی حاصل میشود موجب بروز حریق در فضاهای باز گردیده است. نریختن زباله در محیط ، همچنین بهانه آتش افروزی را از افرادی که به بهانه پاک سازی محیط اقدام به آتش زدن ضایعات و زباله ها میکنند  میگیرد.فرموش نکنید بسیاری از حریقهای فضاهای سبز از سرایت حریقهای ناشی از زباله های در حال سوختن نشات میگیرند. حتی انداختن یک ته سیگار روشن بر روی علفزارها نیز میتواند باعث شعله وری مراتع و جنگلها گردد بنابراین بهتر است افرادی که سیگار میکشند از خاموش شدن سیگار خود مطمئن باشند و آنرا به صورت روشن رها نکنند. مورد دیگری نیز که در ایجاد حریق فضاهای سبز بسیار شیوع بالایی دارد سرایت آتشی است که انسانها در زمان پیک نیک و رفتن به دامن طبیعت روشن میکنند. پیشنهاد جدی در این زمینه اینست که از روشن کردن آتش در طبیعت خودداری شود و در صورت نیاز حتمی به آتش بهتر است نسبت به ساختن اجاق مناسب اقدام گردد و در پایان نیز حتما آتش خاموش شود.

بیایید دست به دست هم از محیط زیستمان حفاظت کنیم

بالابرها و نردبانهای آتش نشانی

شاید در بسیاری از فیلم ها و سریالهای آتش نشانی تصاویری از نوعی از ماشینهای آتش نشانی را دیده باشید که در قسمت پشت آنها نردبانی قرار دارد . اما اطلاعات کافی در مورد این خودروها بسیار محدود بوده و افراد بسیاری تمایل دارند در مورد این دستگاهها بیشتر بدانند. آنچه در این مورد باید بگویم اینست که بالابرها  و نردبانها  علیرغم شباهت ظاهری بسیاری که با هم دارند ‌‌دارای تفاوتهای بنیادین هستند. این درست است که هر دو خودرو امکان دسترسی به ارتفاع را برای آتش نشانان فراهم میکنند اما در نحوه عملکرد ، نوع تجهیزات و سرعت عمل دارای تفاوتهای بسیاری هستند. بالابرها از نظر وزن بسیار سنگین تر از نردبانها بوده و به همین جهت دارای سرعت عمل پایینتری هستند. بالابرها دارای تجهیزات تخصصی اطفاء حریق در داخل سبد موجود در انتهای بازوی بالا رونده هستند ولی نردبانها به خاطر وزن کمتر و سرعت عمل بیشتر در حوادث نجات عملکرد بهتری از خود نشان میدهند. تفاوت بزرگ دیگری که این دو خودرو با هم دارند در شکل بازوی بالارونده آنهاست. بالابرها دارای یک بازوی دوم هستند که قابلیت مانور بهتری را برای خودرو و کاربر آن فراهم میکند ولی نردبانها این امکان را ندارند. بهترین کارآیی بالابرها در اطفاء حریقهای در ارتفاع و همچنین آتش سوزی هایی است که از لحاظ وسعت و بزرگی در دسته حریقهای عظیم جای میگیرند.از نمونه این نوع حریقها میتوان از آتش سوزی پالایشگاهها ، باراندازها ، سوله های بزرگ  و ... نام برد. هر دو خودرو بالابر و نردبان امکان کمک رسانی به مصدومین و مجروحین ناشی از حریق ها و حوادث را دارا هستند و میتوان از این خودروها برای انتقال افراد استفاده نمود. درتهران دو نوع بالابر ۳۲ متری و ۵۴ متری و دو نوع نردبان ۳۲ متری و ۵۲ متری وجود دارد که در زمان لزوم ، آتش نشانان برای امداد رسانی به شهروندان از آنها استفاده میکنند. برای روشن تر شدن تفاوت این دو خودرو به تصاویر این خودروها توجه فرمایید:

                         نردبان آتش نشانی                                          بالابر آتش نشانی

کپسول خاموش کننده مناسب

خاموش کننده آتش نشانی یکی از در دسترس ترین وسایل اطفاء آتش سوزی هاست که در صورت آشنایی کاربر آن با چگونگی استفاده از آن و همچنین کاربرد خاموش کننده میتواند نقش بسیار مهمی در کاهش خسارتهای ناشی بروز آتش سوزی ها در کارخانه ها ، منازل ، خودرو ها و ... داشته باشد. از این رو تصمیم گرفتم که در مورد انواع خاموش کننده های دستی اطلاعاتی -هر چند مختصر- ارائه دهم، شاید که مورد استفاده قرار گیرد. 
مهمترین نکته در مورد خاموش کننده های آتش نشانی این است شما باید بدانید که هر خاموش کننده برای اطفاء نوع خاصی از آتش سوزیها مناسب است. بنابراین شما میبایست قبلا بر اساس نوع ماده ای که ممکن است دچار آتش سوزی گردد نسبت به تهیه خاموش کننده مناسب اقدام نمایید. 
انواع آتش سوزی ها( بر اساس نوع ماده سوختی) و خاموش کننده مناسب آن :
۱-گروه جامدات قابل اشتعال مانند چوب ، پنبه ، پارچه و ... که تاثیر گذار ترین خاموش کننده برای آتش سوزی اینگونه مواد آّب است. البته کپسول خاموش کننده ای به نام آب و گاز در بازار وجود دارد که میتوانید از آن برای حریق جامدات استفاده نمایید.
۲-گروه مایعات قابل اشتعال مانند بنزین و گازوییل که مناسبترین خاموش مننده برای آن خاموش کننده پودر و گاز است . این خاموش کننده قیمت بالایی ندارد و بهترین وسیله اطفایی برای خودروی شماست. البته فراموش نکنید این خاموش کننده آلودگی زایی زیادی دارد بنابراین برای تهیه خاموش کننده برای منزلتان به نکته توجه کنید.
۳-گروه گازهای قابل اشتعال مثل گاز کپسول ۱۱ کیلویی . تاکید میکنم که هرگز این نوع آتشسوزی ها را خاموش نکنید. باید اجازه دهید گاز خروجی بسوزد تا از نشت گاز در محل و ایجاد انفجار جلوگیری شود. در این مورد حتما باید آموزش های خاصی را فرابگیرید.
۴-گروه فلزات قابل اشتعال مثل سدیم و فسفر. اینگونه مواد معمولا در آزمایشگاهها ،مراکز صنعتی و کارخانجات وجود دارند و با آب واکنش انفجاری دارند. برای اطفاء حریق آنها باید از پودر خشک استفاده کرد. هرگز به حریق فلزات آّب نزنید.
۵-گروه حریقهای الکتریسیته مثل آتش سوزی کنتور برق و یا کامپیوتر . فراموش نکنید به دلیل وجود جریان الکتریسیته در اینگونه لوازم باید ماده اطفایی نارسانا باشد تا از برق گرفتگی جلوگیری گردد. بهترین نوع خاموش کننده برای اینگونه حریقها خاموش کننده دی اکسید کربن است که هم قابلیت اطفاء موثری دارد و هم باعث برق گرفتگی نمیشود. این خاموش کننده از نوع پودری ۲۰ درصد گران قیمت تر است ولی به خاطر تمیز بودن ماده داخل آن برای منزل شما توصیه میشود.

روز جهانی آتش نشانان

امروز چهارشنبه 14 اردیبهشت (4 می ) روز جهانی آتش نشانان است. این روز را به همه آتش نشانان و امدادگران تبریک عرض میکنم. امیدوارم روزی شاهد آن باشیم که آتش نشانان در جامعه به جایگاه واقعی خود دست پیدا کنند. 

                                    

اجراي ايمني در ساختمانهاي بلند

برای دیدن این مطلب بر روی لینک آن کلیک کنید. گذرواژه: 125

ادامه نوشته

نحوه اعلام آدرس به آتش نشانی

در پست قبلی در مورد عاملهای دیرکرد در رسیدن نیروهای آتش نشانی مطالب کوتاهی عنوان گردید. همچنین گفته شد که یکی از مهمترین دلایل دیر رسیدن نیرو به محل حادثه ارائه آدرس نادرست ، ناقص و یا حتی غیر واقعی به مرکز تلفن آتش نشانی است. حال برای اینکه بتوانیم درک درستی از چگونگی رسیدن نیروی عملیات آتش نشانی به محل مورد نیاز داشته باشیم ، چکیده ای از مراحل اعزام نیرو را توضیح میدهم و سپس برای جلوگیری از دیرکرد نیروها چگونگی اعلام آدرس را شرح خواهم داد.
بعد از اینکه از جانب شهروندان با سامانه 125 که شماره تلفن آتش نشانی است تماس گرفته و اعلام ایجاد خطر و آتش سوزی شد، اپراتور سامانه 125 ( که همان ستاد فرماندهی آتش نشانی است) بر اساس نشانی اعلام شده ، زنگ حریق نزدیکترین ایستگاه آتش نشانی را با استفاده از دستگاههای پیشرفته و رادیویی به صدا در آورده و نیروی عملیاتی تنها 30 ثانیه فرصت دارد سوار بر خودروهای آتش نشانی شده و با استفاده از دستگاه بی سیم موجود در خودروها از ستاد فرماندهی آدرس محل حادثه را دریافت نماید. همزمان همانطور که نیرو در حال حرکت به سمت محل حادثه است ، اپراتور ستاد فرماندهی نیز اطلاعات دقیقی شامل نوع حادثه، وسعت و خطرات ممکن در حادثه ، تعداد افراد درگیر و در خطر و بسیاری موارد دیگر را از فرد اطلاع دهنده دریافت کرده و از راه بی سیم به نیرویی که در مسیر است اعلام میکند. این کار به نیرو کمک میکند تا با دانستن موارد مهمی از وضعیت محل آتش سوزی یا حادثه بهترین روش عملیاتی را انتخاب کرده و پس از رسیدن به محل ، در سریعترین زمان ممکن ، بهترین استراتژی عملیاتی را اجرا نماید. حال در این حین ممکن است فرد اطلاع دهنده(شخصی که با 125 تماس گرفته) که ممکن است خود دچار حادثه بوده یا هیجان زده شده باشد ، از این سوالاتی که طرح میشود ناراحت شده و به دلیل نا آگاهی ، با این طرز فکر که خود فرد اپراتور باید برای رسیدگی به حادثه یا آتش سوزی اعزام شود، ابراز کند « که آقا چقدر سوال میکنی، پس چرا نمیای و هنوز اونجایی » اپراتور را مورد بازخواست قرار دهد. ولی بسیار پیش آمده که هنوز فرد اطلاع دهنده در حال صحبت با اپراتور 125 است که نیروی آتش نشانی به محل رسیده و کار خود را آغاز میکند. بنا براین نتیجه میگیریم که هر گاه نیاز بود تا با 125 تماس بگیریم سعی کنیم بهترین اطلاعات ممکنه را در اختیار اپراتور سامانه 125 قرار دهیم. بعضی اوقات هم پیش می آید که به دلیل دستپاچگی و دلهره در فرد اطلاع دهنده بعد از تماس با 125 تنها اعلام حادثه شده و با تصور اینکه آتش نشانی خودش آدرس را دارد تلفن را قطع کرده و دیگر به آن پاسخ داده نمیشود که این خود یکی از شایعترین دلایل دیر رسیدن نیرو به محل است چرا که هیچ آدرسی به آتش نشانی اعلام نشده تا نیرو اعزام شود. گاهی نیز ممکن است اپراتور 125 از اطلاع دهنده بخواهد که تلفن را قطع کرده ، و منتظر تماس آتش نشانی باشد که این کار به دلایلی مثل اطمینان از صحت حادثه و جلوگیری از اعزام نیرو به حادثه غیر واقعی انجام میگیرد.
حال با دانستن نکته های بالا روش درست اعلام آدرس به نیروی آتش نشانی را میگویم:
1- ابتدا خونسردی و آرامش خود را حفظ میکنیم تا از عهده انجام کار به درستی برآییم
2-با تلفن آتش نشانی تماس میگیرم.(125)
3-بعد از برقراری تماس نوع حادثه را اعلام میکنیم ( اینکه حریق است یا نه و نوع حادثه را مشخص میکنیم. مثل آوار، آسانسور ، تصادف ، مشاهده جانوران خطرناک ، چاه و ...)
4-اعلام آدرس به ترتیب : محدوده اصلی -میدان اصلی- خیابان اصلی - میدان و خیابان فرعی- کوچه و پلاک. بعضی آدرسها نیز ممکن است دارای بن بست یا کوچه های تو در تو باشند که میبایست مورد توجه قرار گیرند.
این نوع آدرس دادن کمک میکند تا نیرو دچار اشتباه نشود. چرا که ممکن است چندین کوچه و خیابان با نام مشابه در یک شهر وجود داشته باشند که این روش کمک میکند تا رسیدن نیروی آتش نشانی با بهترین مسیر و بدون اشتباه آدرسی انجام گیرد.

آشپز ها حتما بخوانند!

 در خانه تنها هستید و گرسنه تان شده است. سر یخچال میروید . اما چیزی که قابل خوردن باشد پیدا نمی کنید! تنها چیز اشتها برانگیزی که داخل یخچال میبینید، تخم مرغ است. تصمیم میگیرید با یک نیمروی خوشمزه خودتان را سیر کنید. تخم مرغ ها را از یخچال بیرون میاورید. روغن را داخل ماهیتابه میریزید و زیر گاز را روشن میکنید. روغن که داغ شد تخم مرغ ها را شکسته و داخل مایتابه میریزید. هنوز غذا آماده نشده که ناگهان تلفن زنگ میزند. از آشپزخانه خارج میشوید و میروید که جواب تلفن را بدهید. گوشی را بر میدارید. یکی از نزدیکترین دوستانتان است که همیشه مکالمه تان  با او طولانی میشود. گرم صحبت میشوید و فراموش میکنید که ماهیتابه روی گاز است. چند دقیقه ای میگذرد و هنوز گرم صحبت هستید که ناگاه احساس میکنید بوی سوختگی شدیدی به مشام میرسد. سراسیمه با دوستتان خداحافظی میکنید و به سمت آشپزخانه می دوید. میبینید که مواد داخل ماهیتابه تان کاملا شعله ور شده و در حال سوختن است. کمی میترسید ولی تصمیم میگیرید که هر طور شده آتش را خاموش کنید. به سمت شیر آب ظرفشویی میروید و پارچ آب را پر میکنید. با پارچ آب به سمت آتش رفته و آب را به روی ماهیتابه شعله ور میریزید. اما اتفاق تلخی در پیش روست. آتش بسیار بیشتر شده و (خدای ناکرده) به شدت از ناحیه سر و صورت دچار سوختگی میشوید...

این یک داستان خیالی نیست. حقیقتی است که میتواند سلامتی خیلی ها را به خطر بیاندازد. یکی از خطرناک ترین حوادثی که ممکن است در اثر بی احتیاطی و نا آگاهی افراد در محیط آشپزخانه رخ دهد ، آسیبهای جانی و مالی ناشی از حریق ماهیتابه هاست. شاید خوانندگان گرامی اطلاع نداشته باشند که در این جور مواقع چه کاری باید انجام داد. آری ! اگر زمانیکه ظرف حاوی روغن دچار آتش سوزی شد بر روی آن آب بریزیم ، نه تنها آتش خاموش نمیشود بلکه حریق گسترش یافته و حتی میتواند شخص را دچار سوختگی های شدیدی کند. پس علت این حادثه چیست؟و چگونه باید این نوع حریق ها را اطفا کرد؟ در مورد علت این پدیده با یک مثال مساله را روشن میکنم. آیا دیده اید زمانیکه سیب زمینی خیس را داخل روغن داغ می اندازیم چگونه قطره هایی از داخل ماهیتابه به بیرون میجهند؟ و اگر این قطره ها بر روی لباسهایمان بیافتد آنرا لک میکند. همه میدانیم که آب در دمای 100 درجه سانتی گراد تبخیر میشود. حال اگر آب را به داخل محیط ماهیتابه با روغن داغی که شاید حرارت آن 600 درجه سانتی گراد باشد بریزیم، به دلیل اینکه حرارت محیط بسیار بالاتر از آستانه تحمل آب است ، انرژی جنبشی شدیدی ایجاد شده و آب به بیرون از محیط داغ فرار میکند ( همان اتفاقی که هنگام سرخ کردن سیب زمینی میافتد) اما این خروج سریع آب از محیط داغ همراه با مقداری روغن است و به همین دلیل است که در مثال سرخ کردن سیب زمینی لباسهایمان لک میشود. حال اگر در مقیاس بزرگتر آب زیادی را بر روی روغن مشتعل (که بسیار داغ است) بریزیم ، به همان دلیلی که ذکر شد آب به سرعت از محیط فرار کرده و همراه با خود مقدار زیادی روغن شعله ور و آتشین را به سمت بالا میبرد و همین امر میتواند هم باعث گسترش آتش سوزی شود و هم میتواند باعث ایجاد سوختگی های بسیار شدیدی در ناحیه سر و صورت و سینه افراد گردد.

بنا براین اگر ظرف روغن دچار آتش سوزی شد با حفظ خونسردی و طی مراحل زیر و به سادگی و بدون خطر آنرا خاموش میکنیم:

1-ابتدا شیر گاز را میبندیم

2-یک درب مناسب و اندازه با ماهیتابه برداشته وبه صورت سپر در مقابل خود میگریم و پس از پیشروی به سمت ظرف مشتعل آنرا بر روی ماهیتابه میگذاریم. به همین سادگی آتش خاموش میشود. برای اینکار حتی میتوان از یک پارچه ضخیم خیس مثل حوله یا پارچه های ضد حریق هم استفاده نمود.

3-پس از اطفاء آتش صبر میکنیم تا ماهیتابه خودش و به آرامی خنک شود.

همیشه به خاطر داشته باشیم که پیشگیری بهتر از درمان است.

برای دیدن فیلمهای مرتبط میتوانید از صفحه فیس بوک اتش نشانان به نشانی زیر دیدن فرمایید:

http://www.facebook.com/atashneshanan

ابزار آتش نشانی

آیا میدانبد چه ابزاری در آتش نشانی کاربرد دارند؟

آیا تا به حال این ابزار را از نزدیک دیده اید؟

ما تصمیم داریم تا شما را با اینگونه ابزار آشنا کنیم، ولی به عنوان پیش درآمد، تعدادی از ابزار آلاتی که در این حرفه کاربرد زیادی دارند را نام میبریم و در مطالب بعدی در مورد تک تک آنها به تفصیل توضیحاتی را ارائه خواهیم کرد. حال نام تعدادی از این ابزار:

1-پمپ آتش نشانی (برای تحت فشار قرار دادن و انتقال آب به محل حریق)

2-لوله های آتش نشانی (در سایز های مختلف برای انتقال آب از پمپ خودروی آتش نشانی تا محل حریق)

3-سرلوله (وسیله ای است که در انتهای لوله های آتش نشانی نصب میشود و قابلیت کنترل جریان آب را به آتش نشان میدهد)

4-شیر هیدرانت (همان شیر های آتش نشانی که در کنار خیابان ها وجود دارد و برای تامین آب خودروهای آتش نشانی استفاده میشود)

5-دستگاه تنفسی ( برای استفاده آتش نشانان در محیط های دود گرفته و پر از مواد سمی و گازهای داغ)

آتش سوزي و شيوه‌هاي مهار آن

6 گروه آتش براساس نوع مواد سوختنی وجود دارد كه به قرار زير مي‌باشد:

گروه A :جامدات قابل اشتعال كه از خود خاكستر به جا مي‌گذارند. مانند چوب، لباس و ....

گروه: B مايعات قابل اشتعال، كه ممكن است با آب تركيب شود (مانند الكل) و يا با آب تركيب نشوند مانند نفت، بنزين و ... 

گروهC  :گازهاي قابل اشتعال

گروه : D فلزات قابل اشتعال مانند سديم، پتاسيم، منيزيم، آلومينيم 

گروه: E لوازم برقي مانند تلوزیون ،کامپیوتر ، کنتور برق و ...

گروه F :مواد منفجره

همچنين يادآورمیشود كه مثلث حريق از ))هوا، حرارت و سوخت)) تشكيل شده است كه براي اطفاء حريق گروه A بهتر است ضلع حرارت از بين برود (مخصوصاً با آب) و براي گروه B كنترل ضلع هوا (اكسيژن) مناسب‌تر است.

ادامه نوشته

آتش

تعریف آتش

     سوختن

عبارت است از تركيب يك ماده قابل سوخت با اكسيژن و در نتيجه مقداري از مولكولها به مولكولهاي ديگر و اتمهاي سازنده خود تبديل ميگردند و درحقيقت احتراق يك واكنش اكسيداسيون حرارت زا ميباشد

آتش:

يك واكنش شيميايي بين ماده سوختني و اكسيژن است كه براي انجام سريع آن به مقدار معيني حرارت نياز ميباشد . مـاهيت واقعـي انتشار شعله كاملاً درك نشده است. شعله ها ساختارهاي متغير و گوناگوني دارند كه به نوع گاز يا بخاري كه مي سوزد بستگي دارد. مناطق مختلف شعله، غالباً به وسيله نوعي از واكنشها، كه در هر منطقه ادامه دارد، مشخص مي شوند. اغلب شعله ها نيازمند اكسيژن هستند.

شعله وري : يك مخلوط  سوختني اكسيدي كه انرژي كافي آزاد مي كند واجازه ميدهدكه شعله به ناحيه آتش نگرفته گسترش يابد شعله وري ناميده مي شود.